کازابلانکا یا Casablanca محصول سال ۱۹۴۲
اگر به فیلم های معمایی علاقه دارید یا به فیلم های رمانتیک، نزدیک به هشت دهه از ساخته شدن آن میگذرد و همچنان اگر کسی بخواهد مفهومی به نام سینمای کلاسیک آمریکا و فیلم عاشقانه آمریکایی را توضیح بدهد، بهترین گزینه است.
آن هم در شرایطی که قرار نبود به فیلم بزرگ و مهمی تبدیل شود اما جادوی سینما کازابلانکا را برای همیشه در فرهنگ عامه ماندگار و به الگویی شکستناپذیر برای روایت عاشقانههای نافرجام تبدیل کرد. به جرئت میتوان گفت بسیاری از عاشقانههای مشهور تاریخ سینما اگر نه با الهام و تاثیر آشکار از Casablanca، حداقل در شیوه نمایش شعلهور شدن یک عشق قدیمی نیمنگاهی داشتهاند به این اثر کلاسیک که زمان هیچ خط و خشی بر روی آن نینداخته است.
تقریبا هیچ عنصری را در این فیلم پیدا نمیکنید که جاودانه نشده باشد: از دیالوگهای شخصیتها گرفته تا حضور همفری بوگارت و اینگرید برگمن و نماهای معروف مانند خیس شدن نامه زیر قطرات باران یا دور شدن هواپیما در پسزمینه قاب در صحنه پایانی.
کازابلانکا نشان میدهد که گاهی اوج دوست داشتن میشود دست کشیدن و تنها ماند با خاطراتی که دیگر شاید هرگز فرصت تکرار آنها وجود نداشته باشد. این همچنان کلاسیکترین روایت هالیوود از عشق است.
در کازابلانکا، رقیب هم یک انسان است و هم یک آرمان برتر. عشق گذشته و رقیب با هم باز میگردند تا ریک -قهرمان داستان- را عذاب بدهند. شوهر السا قهرمانی افسانهای و در خدمت نهضت مقاومت در برابر سایه نازی است باعث برانگیختن کشمکش و غنا بخشیدن به مثلث عشق میشود. آمدن السا احساسات ریک را برمیانگیزد و آمدن لازلو خون جنگجوی ریک و نیاز درونی او را به بازخرید گناهان به جوش میآورد. تجدید حیاتِ خوی قهرمان گرایی ریک این آگاهی را به او ارزانی میدارد که رقیب سابق و استاد فعلی، یعنی لازلو، اگر السا را کنار خود نداشته باشد نمیتواند به مبارزه ادامه بدهد.
به خلاف بسیاری از مثلثهای عشق، که در آنها رقبا برای تصاحب دل یک زن پنجه در پنجهٔ هم میاندازند، ریک عشق خود را فدا میکند تا راه قهرمانانه رقیبش را در پیش گیرد. لیست بهترین فیلم های دنیا را در اینجا ببینید
چه رازی در ماندگاری این فیلم است؟
مایکل کورتیز، در مقام کارگردان، چگونه قصهاش را روایت میکند که فیلمش در میان خیل عظیم الگوهایِ مثلث عشقی بعد از خود، گم نمیشود؟ پاسخ این سوالات را در یک کلمه خلاصه میکنم: جزییات. مثل هر فیلم خوب و ماندگار دیگری، این جزییات فیلم کازابلانکا است که هربار که به تماشایش مینشینیم ارزشش را چند برابر میکند. اینکه به کوچکترین چیزی در فیلم فکر شده است. جزییات تک تک دیالوگها، صحنه پردازی، دکوپاژ و مهمتر از همه شخصیتپردازی. یک شخصیتپردازی دقیق که هم در متن و هم در اجرا، با وسواس زیای پرداخت شده و استعارههای دلنشینی به وجود آورده است. پس بیایید برای مرور همه این جزییات، یکبار دیگر به کافه ریک (با بازی همفری بوگارت) برویم و مدتی را در کافه او بگذرانیم.